Orta Doğu Teknik Üniversitesi'nin’s 1980-2000 yılları arsındaki dönemini, kişisel yaşantılardan ve deneyimlerden yola çıkarak anlatmaya çalışan, bir tür öznel tarih yazma çabası olarak nitelenebilecek ODTÜ TARİHÇE: 1980-2000 adlı kitap çalışması, ilgili kamuoyuna duyurulduğundan beri ne yazık ki beklenen aktif katılım gerçekleşmedi. Öte yandan ODTÜ tarihçesine ilişkin olarak, İzinsiz Gösteri Dergisi'nde Kasım 2004’ten beri yayımladığımız yazılar oldukça fazla okunmaktadır. Bunu ziyaretçi sayısından anlayabiliyoruz. Projenin yeteri kadar iyi tanıtılmaması, henüz aktif ve yaygın bir katılımın sağlanamama gerekçesi olsa bile, bire bir yazma çağrısı yaptığımız kimi arkadaşlarımızda ortaya çıkan isteksizlik, başka nedenlerin varlığına işaret ediyor.

(ODTÜ'de bir öğrenci eylemi, 1990-91)


Bu nedenlerin bazıları daha genel toplumsal ve siyasal bağlamlarda anlaşılabilecek sorunlardır. Bazıları ise gayet kişisel bir takım yorumlar ve konumlardan kaynaklanıyor olabilir. Bu yazının amacı, bir kez daha ama detaylı bir üslupla, zihinlerde oluşan bazı sorulara cevap vermek ve ODTÜ öğrencisi olmuş (mezunlar, atılanlar ve hala öğrenci olanlar) eli kalem tutan herkesi yazmaya, elindeki belge ya da fotoğrafları paylaşmaya çağırmak.

1980-2000 arası ODTÜ tarihçe çalışmasının temel özellikleri şunlardır. Birincisi, bu tarih çalışması, tek bir siyasi bakış açısından yazılmış, örneğin sadece ODTÜ siyasi tarih yazımı olmayacaktır. Bu kitap çalışması, o dönemin ODTÜ tarihini tüm yönleriyle gündeme getirmeyi hedeflemektedir. Bunu yaparken tabi ki belgelerden ve arşivlerden yararlanılacaktır. Ayrıca tarih yazımının bir grup çalışmasıyla oluşturulması, döneme yönelik bakış zenginliğini ve çeşitliliğini de beraberinde getirecektir. Şunu da belirtmekte fayda var, bağlam bir üniversite ile sınırlı olmayacak, ODTÜ tarihi yazılırken, aslında hem o dönemin gençliği hem de Türkiye’si tartışmaya açılacaktır.

İkincisi, kişisel yaşantılardan, deneyimlerden ve anılardan yola çıkarak bir tür öznel tarih yazma çabasıdır bu çalışma. Bu aynı zamanda dolaylı anlatım yerine doğrudan anlatım tercih edilmektedir. Örneğin ODTÜ öğrenci derneği yazılacaksa, örneğin bahar festivalleri, yurtlar ya da ODTÜ’deki siyasi gruplar yazılacaksa bunun öncelikle o derneği kuran, o dernekte aktif görev almış, üye olmuş ODTÜ’lülerin yazması, festivalleri düzenleyenlerin, festivallere katılanların, o siyasi gruplarda yeralanların yazması. İzinsiz Gösteri’de yayımlanan ‘ODTÜ Bilinçsiz Anarşist Futbol Ligi’ yazısı buna iyi bir örnektir. Ayrıca ikincil kişilerin aynı temalara ilişkin yazı yazmaları da önemsenmektedir. Bir yandan aynı olaya birden fazla bakış açısından tanık olmak, bir yandan da geçmişi daha zengin bir yorumla ifade etmek mümkün olacaktır.

Üçüncüsü, kronolojik bir anlatım yerine tematik bir anlatım tercih etmekteyiz. Elbette ki dönemin genel kronolojik tarihini sunan bir çerçeve yazıya ihtiyaç vardır. Ancak, başlangıçta tercih ettiğimiz ‘kişisel tarihten’ yola çıkıp ODTÜ tarihine ulaşma yönteminin biraz da doğal sonucu olarak, kitap temelde her biri farklı kişilerce yazılmış temalardan oluşacak. Nurettin Çalışkan’ın ‘ODTÜ’de Devrim Yazısı’ bu yaklaşıma iyi bir örnek. Temaların ne olması gerektiği başka bir yazının konusu.


(ODTÜ, 1990'lar)

Tematik anlatım genel olgular ve olayların yanında daha detay ve ayrıntıya girme olanağı sunacaktır. Örneğin, Mavi Otobüs eylemi nasıl bir yazı konu olması gerekiyorsa, şimdi Rektör danışmanı olan Mustafa Başçavuş da yazılması gerekiyor. Eylemler, siyasi gruplar, akademik yaşam, ODTÜ toplulukları, yurtlar yazı konusu olması gerekiyorsa, ODTU’nin 80 sonrası kampüs mimarisindeki değişimler, Mülteci ODTÜ’lüler, Yavşaklar günü, bir hitap olarak ‘Hocam’ ya da bir dönemin ünlü Kültür İşleri Müdüresi de yazı konusu olmalı.Ya da daha kışkırtıcı ve öznel temalar neden olmasın: ODTÜ’de sevişme mekanları. Hayalgücünün sınırları zorlanmalı.

İzinsiz Gösteri olarak, ODTÜ Tarihçe Çalışması adı altında, şimdiye dek ortaya çıkan yazılara yer verdik. Bundan sonra da, bu kitap çalışması için yazılan tüm yazılar İzinsiz Gösteri’de yayımlanacaktır. Böylece süreç kamuoyuna açık bir biçimde yaşanacaktır. Kitap için yazılmış tüm yazılar herkese açık ve online olacak. Böylece özellikle yazı yazarak kitap çalışmasına doğrudan katılmış ODTÜ’lülere, kitapta yeralacak diğer yazıları okuma, değerlendirme ve denetleme olanağı sağlanacaktır. Yani hiç bir şey süpriz olmayacak, kitap çalışması herkesin gözü önünde gerçekleşecektir.

Bir de arşiv konusu var ki, bu kitabın en zahmetli işlerinden birisi. İki yönlü bir çalışmayı zorunlu kılıyor. Bir yandan gazete ve diğer yayınların taranması; diğer yandan da özel arşivlerde olan kimi belgelerin ve özellikle fotoğrafların toparlanması gerekiyor. Elbette ki orjinallerinin verilmesi şart değil, belirli bir büyüklükte taranmış dijital kopyaları yeterli olacaktır.

İzinsiz Gösteri olarak, tüm ODTÜ’lüleri, dünyanın pek çok yerine dağılmış ‘hocaları’, yazı yazarak, elindeki belgelerin ya da fotoğrafların kopyalarını gönderek bu tarihçe çalışmasına katılmaya, destek olmaya (davet etmiyoruz) çağırıyoruz.

İletişim için:

ncaliskan@dogus.edu.tr (Nurettin Çalışkan)
boraercan@yahoo.com (Bora Ercan)
ali@vcd.bilgi.edu.tr (Ali Pekşen)

izinsizgosteri@izinsizgosteri.net (İzinsiz Gösteri)